بهره برداری از عمارت کلاه ‌فرنگی تبریز در سال جاری

به گزارش نبض آذربایجان، آرمان امین بخش روز دوشنبه در جمع مسافران نوروزی با اعلام این خبر گفت: علاوه بر اسکلت بندی طبقه سوم این پروژه، هم اکنون تجهیز کارگاه برای شروع عملیات نازک کاری این پروژه در حال انجام است.

وی ادامه داد: همچنین کف‌سازی مسیر منتهی به ضلع جنوبی عمارت کلاه‌فرنگی نیز در۲۰ هزار متر مربع در حال اجراست و در کنار آن عملیات احداث آبنما در ۲ ضلع این عمارت در حال انجام است.

امین بخش افزود: پروژه عمارت کلاه‌فرنگی یکی از پروژه‌های فرهنگی منطقه برای بازیابی هویت تاریخی تبریز در محدوده مجموعه فرهنگی پارک باغشمال است که هم اکنون عملیات اجرای قالب بندی ستون های طبقه سوم یال میانی این پروژه در حال انجام است.

شهردار منطقه ۳ تبریز کاربری عمارت کلاه‌فرنگی را فرهنگی اعلام کرد و افزود: اجرای این پروژه در راستای احیای هویت تاریخی محدوده پارک باغشمال است.

وی افزود: عمارت کلاه فرنگی بنایی متشکل از ۲ سالن و یک فضای گنبدی شکل هشت ضلعی در وسط عمارت در جهت شرقی غربی، با زیربنایی به وسعت ۳۸۰۰ مترمربع در مراحل آماده سازی است.

امین بخش با بیان اینکه افتتاح این سازه می‌تواند در توسعه گردشگری بسیار تأثیرگذار باشد، افزود: رویکرد و رسالت ما در شهرداری تبریز در امور عمرانی و فرهنگی این است تا بتوانیم فرهنگ آذربایجان شرقی را ترویج داده و با بستر سازی های عمرانی این مهم را عملی کنیم تا مردم برای مدت کوتاهی هم که شده برای حضور در مکان های فرهنگی و تاریخی ترغیب شوند، از آنها بازدید کنند و باعث ایجاد شور و نشاط بین شهروندان بشود.

گفتنی است مجموعه تاریخی «باغشمال» که در افواه عمومی تبریزیان به «شازدا باغی» معروف بود، در حدفاصل خیابان های باغشمال و کمربندی آزادی این شهر قرار داشت و گفته می شود بنیان آن به دوره حکمرانی «آق قویونلوها» می رسد.

آق قویونلوها در زمان حکمرانی شان در قرن هشتم قمری به تبریز و توسعه آن اهمیت ویژه ای قایل بودند و به همین دلیل نیز عمارات و باغات باشکوهی همچون «ایل گولی» (شاه گولی) و مجموعه عمارات «باغشمال» را برای تفریح و تفرج خود احداث کردند.

عمارت تاریخی «کلاه فرنگی» نیز یکی از دهها عمارت مجموعه «باغشمال» بود که به دستور یعقوب آق قویونلو ساخته شد و تا حوالی سال های ۱۳۰۸ شمسی که تخریب بافت تاریخی تبریز به بهانه نوسازی آن، در دوره محمدعلی خان تربیت، آغاز شد، پابرجا بود.

در آن سال ها که پهلوی اول در ابتدای پادشاهی و به دنبال محکم کردن جای پای خود بود، به دلیل کینه و نفرت وی از قاجار، بسیج عمومی مسوولان و دولتمردان برای نابودی هر گونه نماد معماری باقیمانده از این سلسله در همه جای ایران به راه افتاده بود.

تاج الملوک، همسر رضاخان، در کتاب خود به صراحت به کینه رضاخان از قاجارها اشاره می کند و با ابراز تاسف از ویرانی ساختمان ها و عمارات تاریخی تهران و تخریب باغات و بناهای قاجاری آن به دست شهرداری، می گوید که وقتی به رضاخان گفته که حیف است این آثار تخریب شوند، او پاسخ داده که دلش نمی خواهد هیچ اثر و نشانه ای از قاجارها را ببیند.

تخریب مجموعه تاریخی «باغشمال» تبریز با عمارات و ساختمان های تاریخی اش که در طول حداقل ۴۰۰ سال و در دوره سلسله های حکومتی آقو قویونلوها، صفویان و قاجار احداث شده بودند، در اثر چنین تفکری نابود شدند و یک به یک از میان رفتند.

البته ناگفته نماند تا دهه ۱۳۴۰ شمسی نیز هنوز چند تایی از عمارات مجموعه تاریخی «باغشمال» که امروزه عکس های فراوانی از آنها در دسترس است، باقیمانده بود.

حال شهرداری تبریز که بخشی از اراضی مجموعه تاریخی «باغشمال» را از ارتش تحویل گرفته است، در صدد برآمده که در یک اقدام نیکو، برخی از عمارات این مجموعه را بازسازی و احیا کند؛ اتفاقی که با اقبال شهروندان تبریز مواجه شده است.

«کلاه فرنگی» یکی از دهها عمارت تاریخی تخریب شده مجموعه باغشمال تبریز است که در سال های آخر دهه نخست ۱۳۰۰ شمسی تخریب شد و حال شهرداری تبریز با بازسازی آن به دنبال احیای هویت تاریخی این شهر است.